część 1. Józef Władysław Bychowiec, Anna z Zamoyskich Sapieżyna, Jan Śniadecki, Franciszek Wigura -- część 4. Konkurs na Katedrę Filozofii w Uniwersytecie Wileńskim w 1820 roku -- część 5. Józefa Władysława Bychowca przekład "Sporu fakultetów" Immanuela Kanta.

The present experiment investigated the relations of narcissism with social value orientation under façade conditions of testing communal or agentic traits. The results indicated that narcissism predicted less willingness to share resources with others and more competitive orientation in a façade communal condition compared to the remaining two conditions: control and agentic. The results confirm narcissistic disregard for communal domain and are consistent with the extended agency model of narcissism and the “success as a drawback” effect.

Bianchi et al. argue that for some patients with severe and enduring anorexia nervosa approaches that do not aim for complete clinical recovery are ethically warranted. We believe tha...

Esej jest próbą przybliżenia ostatniej książki napisanej przez Rolanda Barthesa, która została właśnie przełożona na język polski. W dzienniku pisanym po śmierci matki, a zatytułowanym znamiennie Dziennikiem żałobnym, Barthes porusza kwestie żałoby, melancholii, depresji, odnosząc się zarówno do siebie i własnej straty, jak i podejmując dyskusję z Freudem, Lacanem czy psychoanalizą, zadając sobie przy tym pytanie, czy żałobnik po śmierci ukochanej osoby w ogóle chce wychodzić z żałoby i czy ma do tego jakiekolwiek prawo. Jest tu zatem ukazana ciekawa perspektywa (...) oglądu tego, co drzemie u samego jądra psychoanalizy, której wszak głównym zadaniem była praca z analizantem i - w trakcie godziny analitycznej - wyciąganie go z psychozy. Esej pokazuje również, co się dzieje z językiem żałobnika, w jaki sposób owo „pęknięcie”, którego nijak nie sposób zapełnić ani słowami, ani logosem, ani w końcu ciałem, które pozostaje, gdy ukochany umiera. I właśnie dziennik pisany jest takim językiem: pękniętym, bez żadnego celu, pozbawionym sensu. Owe fragmenty, którymi Barthesa zapełniał swój świat po śmierci matki, stanowią niezwykły dowód doświadczenia straty. (shrink)

The article presents the method of analytic description as applied in the theory of questions. This procedure, described by Tadeusz Czeżowski and broadly used in the Lvov-Warsaw School, is applied first of all at the pre-theoretic stage of research, namely to construct the conceptual scheme of a given discipline and to classify the objects of investigations. Ajdukiewicz’s theory of questions and its developments, in particular recent works of Adam Jonkisz, are presented as examples of the applications of this method. Analytic (...) description is contrasted with other procedures, which differ from it with respect to the empirical basis and theoretical perspective. On this background, differences between various currents in erotetic research as well as the sources of misunderstandings between the representatives of these currents are explained. (shrink)

Building on our diverse research traditions in the study of reasoning, language and communication, the Polish School of Argumentation integrates various disciplines and institutions across Poland in which scholars are dedicated to understanding the phenomenon of the force of argument. Our primary goal is to craft a methodological programme and establish organisational infrastructure: this is the first key step in facilitating and fostering our research movement, which joins people with a common research focus, complementary skills and an enthusiasm to work (...) together. This statement—the Manifesto—lays the foundations for the research programme of the Polish School of Argumentation. (shrink)

The patterns of physical growth (stature, BMI, subscapular and arm fat-fold thickness, upper and lower extremity length, chest circumference, arm, and hip breadth, and age at menarche) were studied in 857 of Maya and Mestizo girls and 1314 of Creole girls aged 6-18 years. Data were collected between 1998-2001 in primary, secondary, and high schools of Merida, Capital City of the Yucatan State, Mexico. The ethnicity of girls was defined using their two surnames (from the father and mother side). The (...) results show that Creoles are taller, have more abundant fat tissue, and greater BMI, especially at the age of 11 years, which means that they are better prepared to start pubertal spurt. Maya girls have relatively longer upper extremities to lower ones, greater biacromial breadth, and chest circumference to stature than Creoles, which shows their more stocky body build. The adolescent (pubertal) spurt in height starts earlier in Creoles (9-10 years) and its rate is greater (max. = 7.48 cm/ year) than in Maya and Mestizos girls (10-11 years; max. = 6.25 cm/year). In Mayas and Mestizos, there is only a slight difference between the rate of changes before and during the pubertal spurt. There are no significant differences in age at menarche between girls from both ethnic groups (11.96 in Mayas and Mestizos and 12.04 in Creoles), but there are statistically significant differences between age at menarche of studied girls and their mothers (12.4 for both groups) in each ethnic group. There is evidence that the onset of pubertal spurt in height and its rate may depend on ethnicity. Creoles may lead to a more “westernized” style of life than the Maya and Mestizos girls. (shrink)

Hersz Bad (1869–1942) was Kazimierz Twardowski’s student and belonged to the first generation of the Lvov-Warsaw School members. He specialized in the history of philosophy and led a number of remarkable analyses concerning Kant’s philosophy. At the example of his work one may see, how the methodological postulates of the Lvov Warsaw School were fulfilled at the field of historical philosophical investigations. The goal of the paper is to present Bad’s main achievements and to evaluate their meaning from the point (...) of view of the current state of research of Kant’s philosophy. To be reviewed in detail are Bad’s remarks concerning the scientific status of the so called Kant-Laplace Theory as well as the validity of its name. (shrink)

Jednym ze współczesnych sporów światopoglądowych jest konflikt między materialistycznymi ewolucjonistami a zwolennikami projektu w przyrodzie. Co istotne, obie strony sporu twierdzą, że ich stanowiska mieszczą się w obszarze nauk przyrodniczych. Dyskusje toczą się już od ponad stu lat, lecz nie widać szans na ich zakończenie i uzyskanie jakiegoś konsensusu. Źródło takiego stanu rzeczy zdaje się leżeć w tym, że spór ten toczy się w rzeczywistości na płaszczyźnie filozoficznej. W artykule przytaczam argumenty za tym, że zarówno ewolucjonizm materialistyczny, jak i koncepcja (...) inteligentnego projektu nie są teoriami naukowymi. Porównuję także pojęcia ewolucji i kreacji oraz pokazuję, że pojęcie kreacji nie jest pojęciem naukowym. Stwarzanie bowiem jest aktem Stwórcy, który nie jest bytem czasoprzestrzennym. Jego działania zatem nie mogą być badane metodami właściwymi dla nauk przyrodniczych. (shrink)

W artykule omówiono obraz Łodzi, jaki został przedstawiony w dwóch parodystycznych poematach rosyjskiego autora N.G. Kuzmicza: _Mój wujek_ i _Demon_, które ukazały się w rosyjskojęzycznej gazecie łódzkiej „Łodzinskij Listok” w ostatnich latach XIX wieku. Oba te utwory są remake’ami rosyjskiej dziewiętnastowiecznej klasyki – dwóch poematów znakomitych rosyjskich romantyków: Aleksandra Puszkina _Eugeniusz Oniegin_ i Michała Lermontowa _Demon_. Autor osadza znanych z wybitnych dzieł, wybranych przez niego pierwszoplanowych i epizodycznych bohaterów w rozwijającej się, przemysłowej Łodzi końca XIX stulecia. W artykule zastosowane zostały (...) następujące metody badawcze: analityczna, konfrontatywna, kulturowo-historyczna, intertekstualna. W wyniku przeprowadzonych badań przedstawiono obraz rozwijającego się przemysłowego miasta – Łodzi i ludzi tworzących jej elity finansowe. Wykorzystanie przez Kuzmicza utworów klasyków rosyjskich pozwoliło uwypuklić różnice pomiędzy romantycznymi bohaterami i konsumpcjonizmem wykreowanych przez niego postaci typowych dla ówczesnej Łodzi. Omówione w artykule utwory łączące rosyjską klasykę z obrazem rozwijającej się Łodzi przełomu wieków są niewątpliwie ciekawymi przykładami „tekstu łódzkiego”, napisanymi przez rosyjskojęzycznego mieszkańca tego wielokulturowego miasta w końcu dziewiętnastego stulecia. (shrink)

Dźwięk możemy postrzegać i odczuwać poprzez percepcję wzrokową i emocjonalną. Dźwięki kształtują materię. Mają zdolność do tworzenia geometrycznych wzorów. Za pomocą cymatyki można zwizualizować kształty tworzone przez określone częstotliwości dźwiękowe. Efekty działania dźwięków można więc oglądać. Są nimi wzory, które powstają z zagęszczającej się materii pod wpływem wibracji dźwiękowych. Dźwięk jest odwzorowany poprzez określony kształt, poprzez formę szeroko pojętego obiektu. W całym świecie ożywionym i nieożywionym istnieją wzorce powtarzających się rytmów, w których wszystko istnieje w stanie ciągłej wibracji, oscylacji i (...) pulsacji. Nikola Tesla mawiał: „Jeżeli chcesz zrozumieć Wszechświat, zacznij myśleć w kategoriach energii, częstotliwości i wibracji”. Świat, w którym żyjemy, można zdefiniować jako interakcję częstotliwości wibracyjnych. Dźwięki kreują kształty (formy). Kształty struktur fizycznych również wytwarzają dźwięki (wibracje) zazwyczaj w postaci infradźwięków niesłyszalnych dla ludzkiego ucha. Takie dźwięki mają dużą przenikliwość i silne oddziaływanie na materię nieożywioną i ożywioną. Wpływ tej energii determinuje zachowanie człowieka i warunkuje stan jego zdrowia. Harmonijny przepływ energii życiowej wspomagają kształty o łagodnych, obłych liniach, tworzone zgodnie z zasadami Świętej Geometrii. Podobne działanie mają kształty w postaci znaków graficznych oraz motywów zdobniczych utrwalanych w tradycjach wielu kultur. W architekturze można odkryć zależności z figurami powstałymi podczas oddziaływania dźwięku na materię. Niektóre z tych kształtów są odwzorowaniem rozety występującej m.in. w świątyniach chrześcijańskich. Praca ta stanowi próbę interpretacji znaczeń tego powszechnie występującego kształtu. Każdy obiekt może być generatorem bądź wzmacniaczem energii fal dźwiękowych. Środowisko akustyczne stanowi o specyfice danej przestrzeni. Rozeta jest specyficznym elementem architektury z wielu powodów. Jest zarówno oknem, przez które wpada do wnętrza filtrowane barwami światło, stanowi swego rodzaju moderator przestrzeni środowiska akustycznego wnętrza, posiada znaczenie symboliczne, kodowanej dotychczas nie w pełni poznanej rzeczywistości szeroko pojmowanego środowiska człowieka. (shrink)

Prakseologia jako praktyka czynu zainicjowana przez francuskiego intelektualistę Alfreda Espinasa i Aleksandra Bogdanowa to nauka o wszelkich sprawnościach ludzkiej działalności. Jak piszą Tadeusz Kotarbiński oraz Tadeusz Pszczołowski: będąc metodologią ogólną, której działania koncentrują się wokół wyodrębniania i systematyzacji bogactwa różnorodnych form działania, prakseologia staje się także próbą ich usprawnienia i upraktycznienia. To upraktycznienie zakłada analizę rzeczywistości oraz przyjęcie pewnych sposobów obchodzenia się z zasobami możliwości. Zatem prakseologia już jako tektologia każe nazywać wszelkie możliwe działanie organizowaniem lub łączeniem w całość bogatego (...) i skomplikowanego spiętrzenia zasobów. Jednym z efektów tego spiętrzenia powinna być gwarancja dopasowania środków do założonego celu, a zarazem towarzysząca temu okazja uzyskania optimum rezultatu. Artykuł pokazuje, że elementy prakseologiczne uobecniają się współcześnie w procesie coachingowym. Dzięki temu coaching jako aktywna forma komunikacji dialogicznej jest obecnie jedną z najskuteczniejszych form wspierania drugiego człowieka w samodzielnym odkrywaniu własnych zdolności oraz potencjału zasobów pozwalających sprawnie realizować wyznaczane cele. (shrink)

Pojęcia były zawsze jednym z najważniejszych obiektów badań filozoficznych. Szczególnie duży wkład do teorii analizy pojęć wnieśli przedstawiciele polskiej gałęzi XX-wiecznej filozofii analitycznej, czyli Szkoły Lwowsko-Warszawskiej. Badaniom filozoficznym w tej szkole przyświecał postulat jasności myślenia i mowy. Analiza i doskonalenie pojęć oraz języka filozoficznego jako ich nośnika były naturalnym wyrazem programu metodologicznego, jaki formacji tej nadał jej założyciel, Kazimierz Twardowski. W artykule przedstawiona jest procedura rekonstrukcji pojęć, stosowana powszechnie w szkole Twardowskiego. Okazuje się, że pomimo głębokich niekiedy różnic między poszczególnymi (...) przedstawicielami SLW da się wskazać pewne rysy wspólne prowadzonych w szkole badań nad pojęciami. Są to przede wszystkim moment kategorialny i moment konstrukcyjny, ze względu na który całą procedurę najlepiej określić właśnie jako „rekonstrukcję”. Bliżej zostały omówione dwa przykłady rekonstrukcji pojęć: praca Jana Łukasiewicza dotycząca pojęcia przyczyny oraz wyniki Alfreda Tarskiego dotyczące pojęcia prawdy. (shrink)

Tradycyjna sylogistyka proponuje wysnuwanie wniosku o relacji między dwoma zbiorami z dwóch przesłanek kategorycznych, z których każda stwierdza coś o relacji łączącejjeden z tych zbiorów z trzecim (którego nazwa stanowi tzw. termin średni). Od średniowiecza znana jest metoda sprawdzania poprawności formalnej sylogizmu na podstawie wnikliwej oceny jego składni, a od XIX wieku również metoda graficznego przedstawiania przesłanek na diagramie Venna dla trzech zbiorów, których wzajemne relacje stanowią temat sylogizmu. W diagramie tym pewną trudność stanowi pojawiająca się w wielu przypadkach niepusta (...) suma obszarów. W przedstawianym artykule proponuje się nową metodę przedstawienia przesłanek sylogizmu, polegającą na prezentacji obszarów, w których mogą lub muszą według przesłanek znajdować się elementy zbiorów, i tych obszarów, które z pewnością są puste. W szczególności dla niepustej sumy obszarów proponuje się wykorzystanie relacji rotalnej między dwoma obszarami tworzącymi niepustą sumę i możliwe ujednoznacznienie tej relacji przez wskazany w przesłance pusty obszar diagramu. Rotal relation and an empty region as a tool for deciding the validity of traditional sylogism moods as exemplified by selected third figure ones Traditional syllogistics sugests inferring a result about the binary relation between sets from the two categorical premisses each of which state something about a relation between one of them to a third set (whose name is called the middle term). Since the Middle Ages it is known how to check the formal correctness of a syllogism by the detailed analysis of its syntax, and since the 19th century also how to present the premisses graphically on the Venn diagram for three sets, whose mutual binary relations consttute the subject of syllogistics. The non-empty sum of subregions is sometimes not very comfortable to deal with. In the paper a new method is described for presenting syllogisms premisses, which consists in indicating the subregions, in which the premisses say some elements may or have to be located and those subregions which are announced empty. In particular, for the non-empty sum of two regions the rhotal relation is suggested together with the the possible corresponding empty region, had it been suitably indicated by one ot he premisses. (shrink)

In his treatise "Elementa harmonica," Aristoxenus of Tarentum formulated a distinctive philosophical framework within the realm of sound exploration, deviating from the harmonics theory advanced by the Pythagoreans. A pivotal disparity lies in the methodological approach to research. Aristoxenus posited meticulous observation of acoustic phenomena as the foundational step in all inquiries, constituting a fundamental criterion for truth. He asserted that perception alone could authenticate the fidelity of the observed state of affairs. Aristoxenus vehemently opposed the Pythagorean disregard for auditory (...) testimony, deeming it a notable methodological lapse. According to him, the harmonikos must serve as a vigilant observer of acoustic phenomena, equipped with a discerning and cultivated musical ear. (shrink)

Wojciech Dzieduszycki (1848-1909) łączył w sobie filozofa i polityka. Wzorował się na Sokratesie, z którym dzielił nie tylko zachowanie, lecz także poglądy. Dzieduszycki widział w greckim filozofie myśliciela politycznego, oddanego państwu obywatela, a więc odczytywał go w duchu konserwatywnych wartości. W Sokratesie upatrywał też „lekarstwa” na zmieniającą się rzeczywistość.

Zagadnienie prawa do interwencji zbrojnej ma naturę zagadnienia trudnego, często kontrowersyjnego, zwłaszcza jeśli chodzi o wykazanie, że w wielu przypadkach – jeśli nie całkowicie, to przynajmniej w zasadniczej mierze – prawo to powinno być zarzucone. W prawie międzynarodowym sytuacja taka w pewnym sensie ma miejsce, co więcej, niekiedy wręcz uznaje się, iż w jego obrębie jest uzasadnione mówienie już o obowiązywalności ius contra bellum. Praktyka wciąż daleka jest jednak od takiego ideału. Zasadniczym celem niniejszego artykułu jest analiza w aspekcie normatywnym (...) zagadnienia prawa do interwencji zbrojnej jako jednego z ważniejszych wątków filozofii pokoju globalnego. W artykule zostały sproblematyzowane argumenty stosowane na rzecz prawa do interwencji zbrojnej. Dwa uznane za kluczowe to, po pierwsze, argument z tzw. domniemanego barbarzyństwa i po drugie argument ze złożoności i niepowtarzalności każdego przypadku. Artykuł napisany jest głównie z perspektywy filozoficznej i etycznej, jednakże autorka stara się odwoływać w nim również do materiału empirycznego, głównie z zakresu nauk o polityce, ale też do wątków z zakresu prawa międzynarodowego, starając się stworzyć tym samym perspektywę interdyscyplinarną. Wybrane zagadnienie kluczowe stanowi zarazem okazję do tego, by przybliżać i rozwijać na gruncie polskim filozofię pokoju globalnego, co jest również ważnym celem artykułu. Tekst ten pisany jest bowiem w duchu głębokiego przekonania, że pokój globalny jest bodaj najwyższym, tzn. fundamentalnym ideałem dla ludzkości, swoistym Summum Bonum. (shrink)